Karbonhidratların Sindirimi

Karbonhidratların Sindirimi, Karbonhidratlar vücudumuzun enerjisini baş kaynağıdır. Karbon, oksijen ve hidrojen atomlarından oluşan bileşiklere karbonhidrat denir. Karbonhidratlar yapılarına göre üç bölüme ayrılır. Polisakkaritler, nişasta, glikojen ve selüloz içeren maddelerden oluşur. Monosakkaritler ise glikoz, fruktoz, galaktozlardan oluşur. Disakkaritler, sakaroz, laktoz ve maltoz içeren maddelerin gruplandırıldıkları addır. Karbonhidratlar insan vücudunda glikojen olarak bilinmektedir.

Karbonhidratların Sindirimi Nasıl Olur?  

Diğer yiyecekler gibi karbonhidratların da sindirimi ağızda başlar. Karbonhidratların sindirimi ağımızdaki dişler tarafından iyice çiğnenip, öğütülerek vücudumuza girişi sağlanır. Meyve ve sebzeler iyi çiğnenmezse gaz, hazımsızlık ve şişkinlik gibi şikayetlere sebep olur. Karbonhidrat içeren bazı sebze ve meyvelerin sindirimi zor olur, bunlar yeneceği zaman rendelenmeli veya küçük parçalar halinde yenmeli ve iyice çiğnenmelidir. Bu sert yiyeceklerin linyin ve çatılarının parçalanmaları zor olur. Karbonhidrat olan nişastanın sindirimi ağızda tükürük amilazı veya pilyalin diye bilinen enzimle başlar. Pankreas pilyalin ve ince bağırsaktaki disakkaridaz enzimleri ile devam eder. Pilyalin  etkisi ile maltoza kadar hidrolize olan nişastadan disakkaridaz oluşan pilyalin etkisi ile glikoz meydana gelir ve emilir. Laktoz ve sükroz etkili disakkaridazların etkisi etkisi ile früktoz ve glikoz yada galaktoz ve glikoz verir bu monosakkaritler emilir. Ağızda parçalanmaya başlayan nişasta pankreasta bulunan amilaz ile ince bağırsakta sindirilir. Glikojen de nişasta gibi aynı işlemlere uğrar. Karbonhidratların sindiriminde son olarak glikoz meydana gelir. Hücrelerin solunumunu da glikoz sağlar. 

Karbonhidratların bazıları sindirildiği zaman beş atomdan meydana gelen şeker oluşur. İnsanların kendi hastalıkları veya doğuştan olan ince bağırsaktaki silindirik şeklinde olan epitelyum hücrelerinin fırça şeklinde kenarlarda bulunması durumunda  disakkaridazların birinin veya birkaç tanesinin olmaması şekere karşı tahammülsüzlük ve sulu ishallerin ortaya çıkmasına neden olur. Galaktoz, früktoz ve glikozların emilmesi oldukça kolaydır. Enerji ve pasif emilim gerektiren ve potasyum, sodyumların katıldığı bir pompanın çalışmasında aktif emilim oluşur. Früktoz ise pasif emilimle emildiğinden yavaş şekilde emilir. İnsanlarda bulunan troid hormonu glikozun emilmesi işlemini hızlandırır. Potasyum ve sodyum metobolizmasını çalıştıran hormonlar glikoz emilimini de önemli şekilde etkiler. 

Karbonhidratları sindirimi karbonhidratların disakkarit ve polisakkarit şeklinde alındıklarında sindirilince monosakkaritlere ayrılırlar. Polisakkaritler önce disakkaritlere sonra da monosakkaritlere ayrılırlar. Karbonhidratlar glikoz, fruktoz ve galaktoz oluşunca monosakkaritlere dönüşünce emilirler. Karbonhidratların sindirimi için mide hiçbir enzim salgılamaz.

• Uzm. Hanife GEZER - 03.04.2021 01:25:42